ปวดหลัง "ฉีดยาบล็อกหลัง" ทางออกของคนกลัวผ่าตัด... เจ็บไหม? ช่วยได้จริงหรือ?
"หมอครับ... เพื่อนผมบอกว่าไปฉีดยาเข้ากระดูกสันหลังมาแล้วหายปวดเป็นปลิดทิ้ง ไม่ต้องผ่าตัดเลย มันจริงไหมครับ? แล้วมันน่ากลัวไหมครับหมอ?"
คำถามนี้หมอได้ยินบ่อยพอๆ กับคำถามเรื่องผ่าตัดเลยครับ
สำหรับคนที่มีอาการปวดหลังร้าวลงขา หรือเป็นโรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท ที่กินยาแก้ปวดจนแสบท้อง กายภาพจนท้อแล้วอาการยังทรงๆ ทรุดๆ ครั้นจะให้ผ่าตัดก็กลัวเข็ม กลัวมีด กลัวเดินไม่ได้
"การฉีดยาเข้าโพรงประสาท" หรือที่เราเรียกกันติดปากว่า "การบล็อกหลัง" (Epidural Steroid Injection) จึงกลายเป็นความหวังใหม่ของใครหลายคนครับ
วันนี้หมอเก่งจะมาไขข้อข้องใจให้หมดเปลือก ว่าวิธีนี้มันคืออะไร เจ็บเหมือนที่เขาขู่ไหม และมันช่วยรักษาโรคได้จริงหรือเปล่า?
เรื่องเล่าจากห้องตรวจ: คุณครูวิภา กับความกลัวเข็ม
คุณครูวิภา (นามสมมติ) อายุ 52 ปี เป็นหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท ปวดหลังร้าวลงขาซ้ายจนเดินสอนหนังสือแทบไม่ไหว คุณครูรักษากินยามา 2 เดือน อาการดีขึ้นบ้างแต่ไม่หายขาด พอหมอพูดเรื่อง "ฉีดยาเข้าโพรงประสาท" หน้าคุณครูซีดเผือดเลยครับ
"ฉีดเข้าไขสันหลังเลยเหรอคะหมอ! จะเป็นอัมพาตไหม? เจ็บมากไหมคะ?"
นี่คือความเข้าใจผิดที่น่ากลัวที่สุดครับ คนส่วนใหญ่คิดว่าเราจะเอาเข็มแทงเข้าไปใน "ไขสันหลัง" (Spinal Cord) ซึ่งอันตรายมาก แต่ความจริงแล้ว... เราไม่ได้ทำแบบนั้นครับ
หลังจากหมออธิบายและทำหัตถการไป (ใช้เวลาแค่ 15 นาที) คุณครูเดินออกมาจากห้องด้วยรอยยิ้ม แล้วบอกว่า "รู้งี้ฉีดตั้งนานแล้วค่ะหมอ เจ็บน้อยกว่าถอนฟันอีก"
การ "บล็อกหลัง" คืออะไรกันแน่? (ไม่ใช่การบล็อกหลังผ่าตัดคลอดนะครับ)
ต้องแยกให้ออกก่อนนะครับ การบล็อกหลังแก้ปวด (ESI) ไม่ใช่ การบล็อกหลังเพื่อผ่าตัดคลอดลูก หรือผ่าตัดขาที่ทำให้ชาไปครึ่งตัวนะครับ คนละเรื่องกันเลย
หลักการง่ายๆ คือ: เวลาที่หมอนรองกระดูกมันปลิ้น หรือกระดูกมันเสื่อมไปทับเส้นประสาท เส้นประสาทตรงนั้นจะเกิดการ "อักเสบ บวม แดง" เหมือนไฟที่กำลังไหม้ ทำให้เราปวดร้าวลงขา
การกินยา อาจจะเหมือนการเอาน้ำสาดจากระยะไกล กว่าจะถึงจุดไฟไหม้ น้ำก็ระเหยไปเยอะ
แต่ การฉีดยาเข้าโพรงประสาท เปรียบเสมือน "การเอาสายยางไปฉีดน้ำดับไฟที่ต้นตอ" ครับ หมอจะฉีดยาลดการอักเสบ (สเตียรอยด์) + ยาชา เข้าไปที่บริเวณรอบๆ เส้นประสาทที่ถูกกดทับโดยตรง เพื่อให้ยุบบวมเร็วที่สุด
เจ็บไหม? น่ากลัวหรือเปล่า?
หมอขอตอบตามตรงแบบลูกผู้ชายเลยว่า "เจ็บนิดเดียวครับ" (ประมาณมดกัดตอนฉีดยาชา)
ขั้นตอนการทำ ไม่ได้ทำในห้องตรวจธรรมดา แต่ทำในห้องสะอาดปลอดเชื้อ และที่สำคัญคือ "ต้องใช้ ultrasound ช่วยนำทาง" เสมอครับ
- นอนคว่ำ: คนไข้นอนคว่ำบนเตียง สบายๆ
- ฉีดยาชา: หมอจะฉีดยาชาที่ผิวหนังบริเวณหลัง (เจ็บจี๊ดเดียวตรงนี้แหละครับ)
- นำทางด้วย ultrasound : หมอจะค่อยๆ สอดเข็มเล็กๆ เข้าไป เพื่อให้ปลายเข็มไปหยุดอยู่ที่ "ช่องว่างเหนือเส้นประสาท" (Epidural Space) อย่างแม่นยำ โดยไม่โดนตัวเส้นประสาท
- เดินยา: เมื่อมั่นใจตำแหน่งแล้ว หมอจะเดินยาเข้าไป คนไข้อาจจะรู้สึกตึงๆ หรือวูบๆ ลงขาบ้างเล็กน้อย แปลว่ายาเดินทางไปถูกที่แล้วครับ
ช่วยได้จริงไหม? หายขาดหรือเปล่า?
นี่คือคำถามสำคัญครับ หมอขอแบ่งเป็น 3 กลุ่มผลลัพธ์:
- กลุ่มหายขาด (Curative): มักพบในกลุ่มที่เป็น "หมอนรองกระดูกทับเส้นแบบเฉียบพลัน" (เพิ่งเป็นไม่นาน) เมื่อเราฉีดยาเข้าไปลดบวม เส้นประสาทหายอักเสบ ร่างกายจะค่อยๆ ดูดซึมหมอนรองกระดูกส่วนที่ปลิ้นออกมาได้เองตามธรรมชาติ กลุ่มนี้ฉีดเข็มเดียวจบ กลับไปใช้ชีวิตปกติได้เลย
- กลุ่มบรรเทาอาการ (Palliative): ในกลุ่มที่เป็น "กระดูกสันหลังเสื่อมเรื้อรัง" (เป็นมานาน กระดูกงอกเยอะ) การฉีดยาไม่สามารถเอากระดูกงอกออกไปได้ครับ แต่ช่วยลดการอักเสบ ทำให้หายปวดได้นาน 3-6 เดือน หรือเป็นปี เพื่อให้กลับไปทำกายภาพบำบัดได้สะดวกขึ้น ไม่ต้องกินยาแก้ปวดทุกวัน
- กลุ่มที่ไม่ได้ผล: มีส่วนน้อยครับที่ฉีดแล้วไม่ดีขึ้น ซึ่งอาจแปลว่าการกดทับนั้นรุนแรงมากจริงๆ จนต้องพิจารณาการผ่าตัด
ข้อดี vs ข้อเสีย
ข้อดี:
- ไม่ต้องดมยาสลบ ไม่ต้องนอนโรงพยาบาล (ทำเสร็จนั่งพัก 1 ชั่วโมง กลับบ้านได้)
- ตรงจุดแม่นยำกว่าการกินยา
- ช่วยยืนยันการวินิจฉัย (ถ้าฉีดแล้วหายปวด แสดงว่าเป็นที่เส้นประสาทเส้นนี้แน่นอน)
- ช่วย "ซื้อเวลา" สำหรับคนที่ยังไม่พร้อมผ่าตัด
ข้อควรระวัง:
- ห้ามทำในคนที่มีการติดเชื้อ
บทสรุปจากหมอเก่ง
การฉีดยาเข้าโพรงประสาท เป็น "ทางเลือกสายกลาง" ที่ดีมากครับ สำหรับคนที่การกินยาเอาไม่อยู่ แต่ยังไม่อยากผ่าตัด
มันไม่ใช่ยาวิเศษที่เสกโรคให้หายวับไปกับตาในทุกคน แต่มันคือเครื่องมือที่ช่วย "ดับไฟ" ในหลังของคุณ ให้คุณได้กลับมาตั้งหลัก เริ่มต้นทำกายภาพ และดูแลตัวเองได้โดยไม่มีความปวดมาทรมาน
ถ้าคุณกำลังลังเล หรือกลัว... ลองเข้ามาปรึกษาหมอดูก่อนครับ บางที "เข็มเล็กๆ" เข็มนี้ อาจจะช่วยให้คุณกลับมาเดินตัวปลิวได้อีกครั้ง โดยไม่ต้องเจอ "มีด" ก็ได้ครับ
บทความนี้ให้ข้อมูลทั่วไป หากอาการไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์
สามารถปรึกษาปัญหากระดูกและข้อ หรืออาการปวด ได้ที่ ผศ.นพ.ธนินนิตย์ ลีรพันธ์ (หมอเก่ง) ผู้เชี่ยวชาญโรคกระดูกและข้อ สอบถามปัญหาโรคกระดูกและข้อ ปวดหลัง ปวดคอ ปวดเข่า ปวดไหล่ กระดูกพรุน ได้ครับ 📱 Line ID: @doctorkeng
#ฉีดยาบล็อกหลัง #ฉีดยาเข้าโพรงประสาท #ปวดหลังร้าวลงขา #หมอนรองกระดูกทับเส้น #ไม่ต้องผ่าตัด #หมอเก่งกระดูกและข้อ #DoctorKeng
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น